Một loài lan đặc hữu của Việt Nam phân bố chủ yếu ở Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, ở Gia Lai và rừng đặc dụng Easo giáp Phú Yên. Một loại lan hiếm hoi có hoa màu xanh ngọc, tinh khiết. Một loại lan dễ trồng, dễ chăm, hoa đẹp, sai hoa, đó là cù lao minh. Vậy cù lao minh nhận biết và cách trồng lan cù lao minh như thế nào? Cùng chamlan.com tìm hiểu ngay nào!
Cù lao minh trong khoa học
Cù Lao Minh có tên khoa học Christensonia vietnamica. ở Việt Nam, chúng còn có tên gọi khác nữa là Uyên ương, Bạch Môi, tuy nhiên cái tên Cù lao minh lại là phổ biến hơn cả.
Đây là một loại lan đặc hữu quý hiếm chỉ có ở tự nhiên Việt Nam, được phát hiện năm 1993 do nhà khoa học Jiri Haager người Tiệp Khắc tìm ra tại vùng Núi Chúa, Phan Rang, Ninh Thuận.
Năm 1993 ông công bố với tên Christensonia vietnamica là một loài lan mới để vinh danh tiến sỹ Eric Christensonia và quốc gia Việt Nam. Tiến sỹ Eric Christensonia là nhà khoa học Hoa Kỳ (mất năm 2011) đã có nhiều cống hiến cho giới khoa học thế giới về các định luật phân định các loài.
Cù lao minh cao 20-30 cm, thân đơn, lá mọc 2 bên, dài 4-6 cm, rộng 1.5 cm. Chùm hoa mọc ở gần ngọn dài 10-15 cm, hoa 5-7 chiếc, to 3.5 cm. Là một giống đặc hữu của Việt Nam.
Phân bố
Trong thiên nhiên, lan Cù Lao Minh được tìm thấy ở những cánh rừng khô và thấp, độ cao dưới 700m so với mặt nước biển, và những vùng rừng tương tự thảo nguyên.
Nơi mọc: Núi Chúa, Ninh Thuận, Phan Rang, Gia Lai, Phú Yên.
Trước đây lan cù lao minh mọc khá nhiều và thường được người dân đi lấy về bán theo cân. Tuy nhiên những năm gần đây lan cù lao minh không còn nhiều, chỉ rải rác ở những khu rừng và thường là được bán theo cây nguyên bản hoặc hàng rời với số lượng khá ít.
Hiện nay, Thái Lan có mua giống của Việt Nam về trồng và nuôi cấy mô, cho ra loại lan Cù lao minh Thái có phần thân lá đẹp hơn, sai hoa hơn, và khuôn bông cũng có phần khác.
Nhận biết lan cù lao minh qua thân lá
Cù lao minh thuộc dòng phong lan có rễ gió phát tương đối mạnh. Lá lan mọc xen kẽ đặc trưng của cây một lá mầm, tuy nhiên do xếp mọc sát nhau nên nhìn như những răng lược. Nhiều người nhầm tưởng là lá của lan phượng vỹ hoặc nhầm với cây hỏa hoàng. Lá rất cứng, bên ngoài bóng sáp ‘ nhỏ chừng bằng nửa ngón tay út ( chia theo chiều dọc) . Đầu lá xẻ thùy rất đặc trưng, nó hõm sâu vào 1 góc .
Thân cây cao tầm 15cm đã có thể cho hoa và phát theo chiều dọc tương tự dòng đơn thân khác . Nếu chăm tốt có thể vươn cao 60cm nhưng dưới gốc nếu không đủ ẩm sẽ bị rụng lá già trơ khẳng khiu ra.
Mặt hoa cù lao minh như thế nào?
Mỗi ngồng hoa cù lao minh thường có từ 4 đến 6 bông, nếu cây lực khỏe có thể cho tới 10 – 13 bông.
Cù lao minh có kết cấu hoa rất đẹp như con chim đang bay với môi màu trắng có răng cưa xòe ra, đặc biệt đây là loại lan rừng hiếm hoi có cánh hoa màu xanh ngọc.
Nhìn những nụ hoa hình thù đặc trưng , nụ màu xanh và cánh môi thìa kéo dài về phía sau như phễu đáy.
Không giống các loại lan khác, cù lao minh có thể cho hoa 1 năm từ 2 đến 3 lần. Bắt đầu từ đầu hè đến cuối thu.
Mùi hoa được cảm nhận rõ nhất lúc 12h trưa đến 1 h chiều khi mà túi phấn mở lớn nhất , các hạt phấn bay ra. Mùi của cù lao minh cũng ” thanh khiết ” như màu hoa vậy, nó không thơm đặc sắc như quế lan hương , ngọt sắc như lan cattleya hay mùi mê mẩn của phi điệp và trầm. Đó là mùi bùi bùi ngai ngái nhẹ nhàng rất lạ lại rất quen …mùi bùn sạch!
Cách trồng lan cù lao minh
Hiện nay cù lao minh cũng không quá khó thuần, người chơi lan khắp cả nước vẫn sưu tầm và chăm sóc và cho hoa đều đều. Đây là loài lan đặc hữu của Việt Nam, nói về giá trị thì nó không quá đắt nhưng về vẻ đẹp và giá trị tinh thần, bạn nên sưu tầm lấy 1 chậu cho vườn nhà.
Lan Cù Lao Minh sinh trưởng ở vùng khí hậu khô và nóng, nhưng trồng Cù Lao Minh để ra hoa ở thành phố cũng cần chú ý. Giò lan này phát triển rất xanh tốt trong vườn nhà với bộ rễ to khỏe, thế nhưng cây chỉ mới ra hoa lần đầu sau gần 2 năm chăm sóc.
Cù lao minh chịu ánh sáng yếu, bạn nên treo dưới 1 lớp lưới đen và treo thấp gần sát mặt đất
Trồng chậu
Cù lao minh trồng chậu có thể không cần giá thể nhưng với điều kiện vườn nhà bạn phải đủ ẩm, thường là thích hợp cho vườn lan công nghiệp hoặc vườn bên dưới có bể nước làm mát.
Bạn có thể trồng chậu đất nung với giá thể dớn vụn, vỏ thông kích cỡ bằng đầu ngón tay.
Ghép gỗ – lũa
Bạn có thể ghép cù lao minh vào gỗ, lũa tùy thích và treo lên giàn. Hoặc bạn ghép gỗ và đặt vào trong chậu.
Cách chăm sóc lan cù lao minh
Đối với khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ
– Vào mùa hè (tháng 4 đến hết tháng 9 dương) các bạn cố gắng giữ môi trường ẩm đều liên tục (đủ nước chứ ko đến nỗi gây úng, tùy kinh nghiệm và tiểu khí hậu nơi trồng hôm đó mưa hay nắng nóng mà bạn tưới hay không, tưới thì bao nhiêu lần) thì cây sẽ sung, phát triển mạnh hơn.
– Sang mùa thu đông (tháng 10 đến hết tháng 3 dương lịch) trời chuyển lạnh và hanh khô, khoảng 3 ngày ta lại nên tưới một lần, đừng để cây khô hạn rụng lá.
Đối với Nam Trung bộ và miền Nam
– Nhiệt độ quanh năm thường trung bình khoảng 25-30 độ là ấm áp,
– Còn về lượng mưa, từ tháng 5 đến tháng 11 dương là mùa mưa, hôm nào mưa thì không cần tưới,
– Nếu trồng sân thượng nóng mà có mái che ko dính mưa dc thì phải tưới, còn hôm nào nắng không mưa thì cũng nên tưới.
– Từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau là mùa khô, nhiệt độ ngoài trời rất cao, nắng chiếu gay gắt, cái nóng khô hanh như thiêu như đốt khiến người người, nhà nhà cảm thấy muốn “bốc khói” thì các bạn chú ý tưới hàng ngày 1-2 lần.
Chế độ phân bón cho cù lao minh:
Với cá nhân tôi thì thường lan rừng tôi không chơi phân bón quá nhiều, chỉ chơi thuần phân hữu cơ. Tuy nhiên bạn có thể sử dụng lộ trình phân bón như dưới đây:
– Đầu tháng 6 dương ta phun phân bón NPK nhiều Lân (10-50-10 hay 10-30-10), đại loại hàm lượng P cao, mỗi tuần 1 lần theo chỉ dẫn trên nhãn,
– Đến khi nụ sắp nở thì không phun phân bón, đợi tàn hoa thì cắt ngồng đi, phun NPK 20-20-20 mỗi tuần một lần loãng hơn chỉ dẫn trên nhãn (ví dụ nhãn bảo 1g NPK với 1 lít nước lã thì ta pha 1g NPK với 1.5-2 lít nước).
– Hay bạn nào dùng phân chậm tan, hoặc phân trâu, bò, dê, dơi, cá khô… bón gốc rồi thì thi thoảng mới bón thêm NPK thôi.
Chúc các bác sở hữu được một chậu cù lao minh ưng ý nhất!
Bài viết tham khảo một số nguồn!
Xem thêm: