Được mệnh danh là loài lan rừng có hương thơm nhất nhì trong giới hoa phong lan, quế lan hương với những chùm hoa trắng ngọc thướt tha thực sự là loài lan đáng để trồng, đáng để chơi. Vậy nhận biết quế lan hương thế nào, cách trồng và chăm sóc chúng ra sao, cùng chăm lan tìm hiểu ngay nhé!
Quế lan hương trong khoa học
Quế lan hương có tên khoa học là Aerides Odorata, thuộc họ lan Orchidaceae, chi Lan giáng hương. Ở Việt Nam chúng ta hay gọi với cái tên là quế trắng, quế lan hương, quế tháng 8. Vốn dĩ nó có tên là quế bởi khi nở mùi hương nó tỏa ra đượm mùi cây quế.
Quế lan hương là loài giáng hương cùng họ với lan tam bảo sắc, sóc lào, đuôi cáo,…
Phân bố: Quế lan hương sống ở các vùng nhiệt đới ẩm và cận nhiệt Châu Á. Chúng có bộ rễ rất phát triển bám vào những cây gỗ trong rừng nên rất dễ thích nghi và được tìm thấy ở nhiều nơi.
Quế lan hương có nguồn gốc xuất xứ từ rất nhiều nơi, đặc biệt vùng Đông Nam Á. Tại Việt Nam mọc từ Miền Bắc vào đến Miền Nam Trung Bộ dọc theo dãy Trường Sơn giáp với nước Lào, Campuchia và Thái Lan. Các tỉnh tìm thấy lan quế phổ biến có thể kể đến như Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An…
Phân loại: có mấy loại lan quế ?
Do khí hậu của mỗi vùng là khác nhau mà lan quế cũng có nhiều kiểu thân lá khác biệt nhau nhưng không nhiều. Hiện nay quế lan hương được phân làm hai loại là quế lướt và quế xếp. Hai loại lan quế này có thân lá khác nhau nhưng về khuôn bông và mùi hương thì không có sự khác biệt. Trong đó lan quế xếp có thân lá đẹp hơn, cứng cáp hơn nên nó cũng có giá cao hơn, được người chơi lan ưa chuộng hơn cả.
Nhiều người hay truyền tai nhau quế nâu, quế vàng, quế tháng 4, quế tháng 8,… tôi thấy loạn hết cả lên và càng khiến người mới chơi thấy loạn.
Quế tháng 4 thì nó không phải quế lan hương mà là quế tím ( Aerides crassifolia ), nhiều chỗ gọi nó là giáng xuân, hồng sắc, giáng hương lá dày. Loại này hoa tím, không bông to và mở, khác hoàn toàn quế trắng.
Còn mấy loại quế khác, nâu vàng gì đó là tam bảo sắc, hoàng nhạn,… mặt hoa khác hoàn toàn nên các bạn không nên dùng cái tên đó nữa.
Nhắc đến quế thì các bác ngầm hiểu là loại quế lan hương này thôi, có loại lá xếp và lá lướt, hoa chỉ nở vào tháng khoảng tháng 8 âm lịch. Thực ra đôi khi nó nở sớm, nở muộn lệch nhau tùy thời tiết nhưng không có loại nào nở vào đầu hè cả.
Nhận biết lan quế tháng 8 qua thân lá
Quế lan hương thuộc dòng giáng hương, chúng có thân lá dày và cứng, thân to đường kính khoảng 0,8-2cm tùy vào loại cổ lá xếp hoặc cổ lá thưa. Thân cây thường có màu xanh trơn hoặc xanh vàng có thể có chấm tím nhỏ do chế độ ánh sáng quyết định.
Kích thước lá dài 16-25 cm và rộng khoảng 2-5 cm, những dòng quế khác biệt có thể có bản lá to hơn 5cm và khá hiếm, điển hình là quế trắng Hòa Bình.
Lá của cây thường có màu xanh đậm, màu xanh vàng tùy thuộc vào tình trạng cây đủ nắng hoặc thiếu nắng, hoặc nắng gắt lá sẽ có những đốm màu tím đậm.
Thuộc loại rễ gió nên quế lan hương có thể mọc rễ quanh năm, cây ra rễ ở giữa thân và ở nách lá. Ban đầu rễ rõ và theo thời gian chúng dài ra và phân nhánh tạo thành bộ rễ khổng lồ rủ xuống hút nước và chất dinh dưỡng trong không khí.
Nhận biết quế lan hương qua mặt hoa
Hoa dạng chùm dài khoảng 20-30 cm, gồm nhiều bông đơn kích cỡ 2.5-3.5 cm. Mỗi chùm bông cho từ 10 đến 60 bông tùy tình trạng của cây.
Cánh dày hơi tròn đến tròn, lưỡi hoa nhọn như quả ớt cong lên trước mặt hoa. Quế mới nở hoa thường có màu trắng pha xanh lục, sau vài ngày chuyển dần sang trắng ngà, gần tàn chuyển sang màu vàng ngà.
Nhận biết lan quế qua mùi hương
Hiếm có loài lan nào bạn có thể nhận biết qua mùi hương như loại này. Bạn có thể bịt mắt và đứng cách xa 2-3 mét vẫn có thể nhận ra lan quế đang rực rỡ khoe sắc. Mùi hương quế thơm nồng có một không hai. Nếu ở xa bạn có thể cảm nhận được hương quế thơm nống, ngào ngạt. Nhưng vườn của bạn có nhiều giò lan quế đồng loạt khoe sắc thì một số người sẽ cảm thấy mùi khá nồng, một số người lại rất thích mùi hương này. Về mùi hương thì các bác cứ làm một cây mà trồng, đảm bảo mê mệt ngay.
Trồng lan quế lan hương như thế nào?
Dòng lan giáng hương rễ gió cực kì dễ trồng, bạn nào mới tập chơi trồng cũng sống. Lan quế có thể trồng ở một số dạng như sau:
Trồng lan quế trong chậu
Cách trồng lan quế vào chậu đơn giản lắm, giá thể than, vỏ thông, đất nung, đá bọt,… Các bạn trồng cố định gốc không để lay gốc là được. Chậu trồng các loại giáng hương nói chung phải thoáng, thường là chậu nan gỗ, chậu nhựa giả gỗ. Hiếm thấy ai trồng quế vào chậu đất nung và nó cũng không thích bí như vậy.
Ít người trồng dáng hương vào chậu nhựa vì chúng nhanh hỏng, bí rễ không tốt cho cây phát triển. Lưu ý khi trồng lan quế phải để thoáng gốc, tuyệt đối không để giá thể lấp gốc dễ gây thối rễ.
Trồng lan quế vào lũa
Sau khi xử lý cây, bạn ghép vào lũa bằng dây thít nhựa hoặc bắn ghim, đóng cọc tre vào lũa và buộc,… Người chơi lan trên lũa thường là có kinh nghiệm lâu năm, ghép làm sao để vừa có thể chơi lan, vừa ngắm được lũa, ấy mới là giá trị.
Trồng lan quế lên gỗ
Cái này phổ biến nhất, gỗ sau khi bóc sạch vỏ, xử lý nấm với Benkona thì chúng ta ghép cố định lan quế vào. Bạn có thể ghép thêm một chút dớn hoặc rêu để chúng có thể giữ ẩm. Thậm chí bạn không cần phải thêm rêu dớn gì, mỗi ngày tưới 2 lần sáng/ tối đến khi cây bám rễ vào lũa thì thực hiện chế độ tưới 1 ngày 1 lần là được.
Trồng lan quế lên cây sống
Cách này đơn giản mà cây lan phát triển tốt nhất này. Bạn cứ ghép lên cây thật chắc, cố định không bị lay gốc là được. Nên chọn vị trí ghép cây lan phù hợp để tiện cho việc tưới, chăm sóc và sau này ngắm hoa nữa bạn nhé.
Sau khi ghép lan quế, bạn không nên tưới luôn mà nên để 1-2 hôm hãy tưới, như vậy các vết thương hở trong quá trình ghép cây sẽ liền lại giúp cây tránh các bệnh bên ngoài xâm nhập. Sau khi ghép hãy để cây tránh mưa, nắng trực tiếp, tưới đều mỗi ngày. Khi cây đã bám rễ vào giá thể có thể cho ăn nắng dưới 1 lớp lưới là ổn.
Chế độ chăm sóc lan quế ra sao?
Lan quế ưa gió, ưa ẩm và chế độ nắng trung bình 60-70%.
Nói về chăm lan, dòng quế lan hường này dễ tính nhất, cây phát triển nhanh, đẻ khỏe, rễ sum xuê, nhìn cây xanh mướt là đã mắt rồi.
Quế đã thuần treo chung giàn thì mỗi tháng các bạn phun phòng nấm bệnh một lần là ổn.
Nếu cầu kì, các bạn dùng phân NPK Đầu Trâu 20-20-20 phun toàn bộ cây lan 01 tuần/lần từ khoảng đầu tháng 7 dương che đến khi xuất hiện nụ hoa, còn lại các thời gian khác dùng NPK 30-10-10 tuần/lần.
Người ta trồng lan quế khá cầu kì nhưng với tôi loại này chỉ cần ghép lên, cho ăn đủ nắng, gió, đủ ẩm là nó tốt um. Dòng đơn thân tôi hay dùng phân tan chậm hoặc phân hữu cơ, gắn lên trên mặt chậu hoặc quanh khúc gỗ, mỗi lần tưới ướt đẫm là được.
Với dòng giáng hương, bên dưới là một bể nước thì chúng cực kì phát triển bộ rễ gió. Nếu vườn lan nhà bạn nhanh khô, nắng gắt có thể dùng các thùng xốp đựng hoa quả, đổ nước xuống và đặt ở nền sẽ cực kì tốt không chỉ cho các dòng giáng hương mà tất cả các loại lan khác. Tuy nhiên nhớ tránh muỗi đẻ trứng gây ẩm thấp nhé.
Chúc các bạn có những giò lan quế thật đẹp và đừng quên chamlan.com nhé!
Xem thêm: